Szlak im. dr. Kazimierza Karasiewicza  

Trasa:
Tuchola ­miejsce straceń 1939 r. - Piszczek - Tuchola Rudzki Most - leśnictwo Plaskosz - pole biwakowe „Binduga Gołąbek" - leśnictwo Zielonka - Woziwoda, 23 km  

Szlak prowadzi turystę wzdłuż rzeki Brdy lub w jej najbliższym są­siedztwie, terenem Tucholskiego Parku Krajobrazowe­go. Poświęcono go pamięci działacza niepodległościowego, lekarza-społecznika, autora pierwszego polskie­go przewodnika i monografii Borów Tucholskich, Kazimierza Karasiewicza (1862-1926). Szlak nie nadaje się dla wycieczek kolarskich.

Od węzła szlaków przy dworcu PKP-PKS w Tucholi idziemy ok. 250 m (wraz ze szlakami żółtym i niebieskim) ul. Kolejową na pd. wsch. Skręcamy (ze szlakiem żółtym) w lewo, na pn. wsch., w krótką ul. Chopina. Mijamy z prawej pomnik - mauzoleum (1946) ku czci mieszkańców miasta i okolicy zamordowanych przez Niemców jesienią 1939 r. (w prawo skos odchodzą zn. żółte) i - przecinając główną arterię Tucholi ­ ul. Świecką - wkraczamy na ul. Karasiewicza. Po ok. 500 m osiągamy ul. Warszawską i skręcamy w prawo (1 km). Kierując się ul. Warszaws­ką na pd. wsch. (na krótkim odcinku towarzyszy nam znów szlak żółty - trasa 5) mijamy z lewej Zajazd WPT „Michałko", a następnie zespól obiektów sportowo - rekreacyjnych OSiR (m.in. stadion i dom wycieczkowy), z prawej natomiast osiedle mieszkaniowe „Warszawska". Na jego wsch. skraju skręcamy w prawo w ul. Cegielnianą, prowadzącą na pd. zach. Dochodzimy znów do ul. Świeckiej (2,2 km) i skręcamy teraz w lewo, na pd. wsch. Wraz ze szlakiem żółtym, który towarzyszy nam już po raz trzeci, przekraczamy (3 km) tor linii kolejowej z Chojnic przez Laskowice do Działdowa (zn. żółte skręcają zaraz do lasu), a po ok. 500 m (z lewej Park Wypoczynku) opodal stojącego przy szosie pomnika ofiar terroru hitlerowskiego skręcamy w prawo, w leśną dróżkę biegnącą wysokopiennym lasem sosnowym na pd. Kierując się zn. zielonymi osiągamy wkrótce miejsce kaźni (straceń) mieszkańców Tucholi i powiatu tucholskiego (3,8 km).

Od 24 X do 11 XI 1939 r. Niemcy rozstrzelali tu w kolejnych egzekucjach ok. 350 Polaków, głównie przedstawicieli polskiej inteligencji, członków Polskiego Związku Zachodniego, działa­czy politycznych i społecznych. W listopadzie 1946 r. z 6 masowych grobów wydobyto zwłoki 237 osób, które następnie pochowano we wspólnym grobie-mauzoleum w Tucholi. Miejsce stra­ceń upamiętnione jest pomnikiem w kształcie krzyża (1986)

Od pomnika szlak zielony skręca w lewo (szlak żółty, który tu także przechodzi, biegnie dalej skrajem skarpy wzdłuż strugi Kicz) i prowadzi drogą na pd., najpierw lasem wysokopiennym, później zagajnikiem sosnowym wśród szpaleru brzóz. Wkrótce spotykamy jeszcze raz zn. żółte.

Po ok. 2 km oba szlaki skręcają pod kątem ostrym (5,7 km) - w nie dalekiej odległości od Piszczka - na pn. wsch. Dosyć piaszczysta teraz droga prowadzi dalej zagajnikiem, krótki odcinek lasem wysokopiennym, a później otwartym pofałdowanym terenem. Dochodzimy po raz trzeci do ul. Świeckiej - opodal campingu i restauracji „Pod Jeleniem" w dzielnicy Tucholi Rudzki Most (7 km) - i skręcamy w prawo. Przekraczamy betonowym mostem Brdę. Szlak żółty prowadzi dalej prosto, zn. zielone skręcają przy drogowskazie „Cekcyn 8" w lewo, na drogę bitą, ' na pn.

Wędrując lekko pod górę idziemy nią (mijając uprzednio z lewej leśnictwo Rudzki Most) ok. 400 m. Następnie nie zmieniając kierunku udajemy się dalej drogą leśną, biegnącą w pobliżu płynącej w głębokiej dolinie Brdy. Na rozstaju dróg (8 km) wybieramy lewą odnogę. Wkrótce droga przekracza tor linii kolejowej Chojnice - Działdowo. Idziemy teraz wysokopiennym lasem sosnowym, kilkaset metrów skrajem wysokiej skarpy doliny Brdy. Wkrótce opuszczamy drogę i kierujemy się za znakami - w gęstwinę drzew i krzewów porastających zakola Brdy. Ścieżka wije się w dół, później znów w górę, by doprowadzić z powro­tem do drogi biegnącej na pn. wsch., do leśnictwa Plaskosz.

Prowadzącą w dół świerkowo - dębową aleją osiągamy leśnictwo Plaskosz (11 km). Droga ponownie pnie się jarem do góry. Piaszczystą aleją - klonową, a następnie wśród zagajnika sosnowego osiągamy po ok. 300 m drogę prowadzącą na pn. zach. do osady Plaskosz (część Tucholi).

Przecinamy ją i nie zmieniając kierunku przez najbliższe 1,5 km wędrujemy trawiastym duktem biegnącym lekko pofałdowanym terenem wśród zagajnika sosnowego. Następnie szlak skręca w lewo (na pn.) i prowadzi mocno pofałdowanym terenem, bardzo gęstym zagajnikiem w odległości ok. 100-200 m od rozciągających się z prawej bagien i strugi Stążka. Wkrótce skrajem wysokiego lasu osiągamy drogę bitą z Tucholi do Tlenia (15 km).

Szlak przecina ją i przez malowniczą, rozległą polanę nad zakolem Brdy, na której usytuowano dobrze zagospodarowane pole biwakowe „Binduga Gołąbek", wkracza na przebudowaną ostatnio drogę leśną do odległej o 8 km Woziwody. Idziemy znów dość gęstym lasem wysokopiennym. Droga - utwardzona, ale mało uczęszczana - wije się, to - zbliża, to oddala od Brdy (ładne widoki - zwłaszcza przy kolejnym polu biwakowym). Po ok. 2,5 km przecinamy drogę z leśnictwa Kiełpiński Most, a 600 m dalej betonowym mostkiem, płynącą w głębokim jarze i rwącą Bielską Strugę, uchodzącą 500 m dalej na zach. do Brdy (18,3 km).

Idziemy teraz na pn. zach. otwartym, piaszczystym terenem, a następnie ok. 1,5 km brzozową aleją wśród rozległych łąk, tworzących jedną z dzielnic systemu „Łąk Czerskich". Przecinamy kanał nawadniający, skręcamy na rozwidleniu dróg w lewo (20 km), mijamy leśnictwo Zielonka i wkraczamy znów do wysokopiennego lasu sosnowego.

Droga nie zmieniając kierunku prowadzi na pn. zach. Szlak skręca po ok. 1 km w lewo i po dalszym kilometrze doprowadza przez parking do drogi bitej z Tucholi do Czerska i osady Woziwoda. Przechodzimy przez betonowy most na Brdzie (na wsch. brzegu, za budynkiem dawnego nadleśnictwa duże pole biwakowe) i kończymy naszą wędrówkę przy przyst. PKS Woziwoda (23 km).